Xút là hóa chất được sử dụng phổ biến trong các ngành công nghiệp như giấy, luyện nhôm, dệt nhuộm, xà phòng, chất tẩy rửa, tơ nhân tạo…

Vậy xút là gì? An toàn khi sử dụng xút như thế nào? 

I. Nhận dạng hóa chất:

II. Tính chất lý hóa:

Dạng tồn tại: chất rắn màu trắng (hút ẩm mạnh, dễ chảy rữa)

Mùi: không mùi

Phân tử lượng: 40 g/mol

Điểm nóng chảy: 323 °C

Điểm sôi: 1388 °C

Tỷ trọng: 2.13 (tỷ trọng của nước = 1)

Độ hòa tan: dễ tan trong nước lạnh

Độ pH: 13.5

Xút mất ổn định khi tiếp xúc với các chất không tương thích, hơi nước, không khí ẩm.

Xút phản ứng mạnh với kim loại.

Xút có phản ứng với các loại chất khử, chất oxy hóa, acid, kiềm, hơi nước

III. Tính chất khác của Xút:

Xút hút ẩm mạnh, sinh nhiệt khi hòa tan vào nước.

Do đó, khi hòa tan xút bắt buộc phải dùng nước lạnh.

Hỗn hợp NaOH.

IV. Tính độc hại của Xút:

Tùy thuộc thời gian tiếp xúc

Gây đột biến:

– Gây đột biến các tế bào vú –>  có thể gây ung thư vú
– Hủy hoại các bộ phận: màng nhầy, hệ hô hấp, da, mắt

Tiếp xúc da:

– Ăn mòn, gây kích thích (bỏng), và thấm qua da.
– Triệu chứng: ngứa, mọc vảy, tấy đỏ, bỏng.

V. Cách xử lý khi gặp nguy hiểm với Xút:

*Khi tiếp xúc với mắt:

Kiểm tra và tháo bỏ kính áp tròng (nếu có).

Lập tức xả nước sạch liên tục trong ít nhất 15 phút. Có thể dùng nước lạnh.

Gọi cấp cứu hoặc nhanh chóng chuyển đến các cơ sở y tế.

*Khi tiếp xúc với da:

Gỡ bỏ toàn bộ quần áo, giày dép.

Xả nước sạch để rửa trong ít nhất 15′, có thể dùng nước lạnh.

Băng kín vùng da bị bỏng bằng băng mềm .

Trường hợp nghiêm trọng phải rửa bằng xà phòng, bôi kem chống nhiễm khuẩn.

Gọi cấp cứu hoặc chuyển ngay đến cơ sở y tế.

Quần áo, giày dép phải giặt sạch kỹ càng trước khi dùng lại.

VI. Đặc tính cháy nổ của Xút:

Đặc điểm chung:

Hoàn toàn không cháy, nổ hoặc bắt lửa.

Khi phản ứng với các chất khác có thể gây cháy nổ.

*Cháy:

Tiếp xúc với kẽm (Zn) nguyên chất có thể cháy sau một thời gian.

Dưới điều kiện thích hợp về nhiệt độ, áp suất, trạng thái tiếp xúc, có thể bắt cháy hoặc phản ứng mạnh

Phốt pho (P) sôi trong dung dịch NaOH, giải phóng phosphine PH3 , có thể tự bắt cháy trong không khí.

Phản ứng với kim loại nguyên chất gây cháy và nổ khí H2.

*Nổ:

Phản ứng với hỗn hợp amoni NH3 và nitrat bạc AgNO3 gây nổ.

VII. Hướng dẫn bảo quản và vận chuyển xút an toàn:

*Vận chuyển xút:

Bao bì phải nguyên vẹn, khô ráo.

Không đổ nước vào sản phẩm.

Nếu kho chứa không đủ thoáng khí, phải sử dụng trang phục bảo hộ có hệ thống hỗ trợ hô hấp.

Sử dụng đầy đủ trang bị bảo hộ thích hợp.

Nếu cảm thấy không khỏe, phải đi khám y tế .

*Bảo quản xút:

Các thùng chứa phải được đóng chặt, đậy kín.

Bảo quản trong khu vực thoáng mát, thông gió.

Tránh xa các loại hóa chất không tương thích như các chất oxy hóa, chất khử, kim loại, acid, kiềm, hơi ẩm.

Sử dụng chất hút ẩm.

*Xử lý sự cố tràn đổ xút:

• Lượng nhỏ:

Sử dụng dụng cụ phù hợp để thu hồi vào thùng chứa.

Nếu cần, trung hòa bằng axit axetic loãng để xử lý hoàn toàn lượng rơi vãi.

• Lượng lớn:

Bịt lỗ rò trên thùng chứa nếu không nguy hiểm.

Sử dụng phương tiện, dụng cụ phù hợp để thu hồi. Không dùng tay trần chạm trực tiếp vào hóa chất rơi vãi.

Cấm đổ nước vào thùng chứa NaOH.

Phun sương để ngăn cản sự bốc hơi.

Ngăn chặn việc hóa chất tràn đổ vào cống rãnh, tầng hầm hoặc lan sang khu vực khác. Nếu cần, phải đắp gờ (hoặc đê) ngăn.

Gọi người trợ giúp.

Làm sạch, trung hòa khu vực tràn đổ bằng axit axetic loãng.

*Trang bị bảo hộ:

• Kính mắt bảo vệ

Trang phục bảo hộ: quần áo bảo hộ (liền), găng tay, giày cao cổ (ủng)

Mặt nạ phòng độc và có hệ thống hỗ trợ hô hấp.